Zestien jaar geleden was Frits Wester in Zomerspijkers (heb ik opgezocht hoor), het zomerprogramma van 'Spijkers met koppen' waarin een bekende Nederlander twee uur lang zijn favoriete muziek mag laten horen. Wester vertelde dat hij een als fervente zeiler vaak in Friesland zeilde en zo een link had met Friesland. Hij liet daarom een 'Fries' lied horen: 'Op een dag drink je geen Grolsch meer' van Gerrit Breteler.
Het was de eerste keer dat ik van Breteler hoorde en ik was door het nummer omver geblazen. De stem van Breteler, de tragiek van het nummer en de sterke stem, het sloeg in als een bom.
Enige tijd later had ik een reünie van de lagere school en was daarom in Drachten. Bij radio Van der Meulen kocht ik de cd van Breteler, 'Lit ús dêrom drinke'. Deze cd was helemaal fantastisch, is het genoemde lied nog een mengeling van Fries en Twents, de rest van de liederen zijn onversneden Fries en bezingen het Friese land en Bretelers liefde daarvoor.
Later leerde ik over Breteler, dat hij schilder was in de traditie van de zeventiende eeuw, dat hij er ook zo uit wilde zien, dat hij maar half Fries was (herkenning overal!), dat hij geëngageerd was enzovoort. Dat was prima, maar ik was en bleef toch vooral onder de indruk van zijn liedjes. Voor mij een mooi voorbeeld dat je niet per se iets over de kunstenaar hoeft te weten om zijn kunst mooi te vinden. Het leukste was nog dat hij dezelfde voornaam als mijn vader had, van wie ik zo graag meer van en over het Fries had geleerd, naast vele andere dingen overigens.
Foar ivich sil 'r skine, do hast dyn frede fûn
Do stoareagest yn 'e ruten, do spegelst dysels werom.
Ik kin de kleden slute, dat ôfskie hiest al nommen
Mar wy moatte it samar litte, omdatst eins neat mear sizze kinst
We prate net oer juster en we sprekke net fan moarn
Wy swije yn 't tsjuster en ik pak dy by dyn hân
Loop je nooit meer door je stad
Op een dag komt er geen dag meer
Ook al ben je het nog niet zat
Van die hele grote voordeur, van dat vreemd beloofde land
Dan lach je tranen in je ogen en we nemen er nog een
Van die sleutels is gelogen, een open deur voor iedereen
Loop je nooit meer door je stad
Op een dag komt er geen dag meer
Ook al ben je het nog niet zat
Als we jou je graf inleggen, iets van Finkers is dat goed?
Of Wilmink, as 't maar Twents is, dat lijkt me ook wel wat
In de kerk alsof het mis is, voor je 't weet dan he'je 't had
Loop je nooit meer door je stad
Op een dag komt er geen dag meer
Ook al ben je het nog niet zat
Foar ivich sil 'r skine, do hast dyn frede fûn
Afgelopen week las ik dat Gerrit Breteler overleden is, nog heel erg jong. Dat doet me meer verdriet dan ik zou denken, immers zijn liedjes blijven bestaan. De dood van de maker raakt me vooral omdat ik zo van die liedjes in het Fries houd en ze me binding geven met mijn vader en Anko, de enige twee bij wie ik me echt Fries voelde en die er beiden al zo'n tijd niet meer zijn.
De eerste cd was wat mij betreft de beste, zo gaat dat soms. Ik luister nog regelmatig de hele cd uit, wat tegenwoordig steeds meer een activiteit van een jongere oudere wordt. Ik denk dat Breteler dat wel leuk had gevonden.
Foar alles is in tiid.
Alles giet nei 't selde plak,
Mei as sûnder striid.
Der is in tiid fan laitsjen
En dy tiid is samar om.
In tiid om te fergriemen.
Dy krijst nea wer werom.
Alles ûnfolslein.
Tûzend wurden sprutsen
En dêr is neat mei sein.
Want myn leafde is as wyn.
Dyn treast mar ek dyn pine,
Der earne tusken yn.
Want har wierheid makket frij.
Mar wat al te maklik wûn is,
Wurd like gau wer wei.
Want de dei lûkt nei de jûn.
En leafde wurdt grif earder,
As de wierheid fûn.
Is in libben sûnder ljocht.
Mar in libben sûnder leafde
Is in libben om 'e nocht.
No't it winter wurdt en kâld.
Lit ús dêrom drinke,
Foar wat frede yn 'e wrâld.
Alles ûnfolslein.
Tûzend wurden sprutsen
En dêr is neat mei sein.
Kear de kâlde wyn.
Hoedzje ús foar fallen,
Tsjin better witten yn.
Reactie schrijven